Krytyczna ocena źródła informacji (polska)

Krytyczna ocena źródła informacji oznacza dokonywanie oceny informacji, z którą się zapoznajemy. Po pierwsze, oznacza to, że należy zdawać sobie sprawę z tego, że pewne źródła są bardziej wiarygodne od innych, a po drugie, należy być świadomym tego, że nadawca informacji ma swój cel. Również ten tekst ma swój cel; jest nim zwiększenie wiedzy na temat krytycznej oceny źródła informacji.

Silne emocje utrudniają krytyczną ocenę źródła informacji

Powszechnie wiadomo, że silne emocje utrudniają krytyczne i racjonalne myślenie. Fakt ten wykorzystywany jest przez osoby, które tworzą fałszywe informacje poprzez przedstawianie przerażających scenariuszy i wykorzystywanie obrazów o dużym ładunku emocjonalnym.

By zdemaskować nieprawdziwe informacje, należy zidentyfikować cele nadawcy. Sama ocena prawdziwości treści jest niewystarczająca. Osoby produkujące nieprawdziwe informacje nie wytwarzają ich w celu ustalenia, co naprawdę się wydarzyło. Cele nieprawdziwych informacji są inne, na przykład zwabienie użytkownika do nadawcy jakiego ogłoszenia, forsowanie określonej polityki lub zmniejszenie zaufania ludności do społeczeństwa.  

Rozprzestrzeniaj wiarygodne informacje

Nieprawdziwa wiadomość może zawierać prawdziwe dane. Może ona, na przykład, bazować na zdarzeniu, które rzeczywiście miało miejsce, ale pomijać pewne decydujące fakty lub objaśniać to zdarzenie w nieprawdziwy sposób.

Prawdziwa wiadomość może zawierać nieprawidłowości, na przykład dane statystyczne zinterpretowane w wadliwy sposób lub błędnie zacytowaną wypowiedź osoby, z którą przeprowadzono wywiad. Jednak celem takiej wiadomości jest opowiedzenie, co rzeczywiście się wydarzyło, ponieważ ewentualne nieprawidłowości w niej zawarte są niezamierzone.

Generalnie ufamy naszym przyjaciołom. Dzielenie się nieprawdziwymi informacjami w mediach społecznościowych nie tylko powoduje dalsze rozprzestrzenianie nieprawdy, ale również nadaje informacji wagę, ponieważ została ona przekazana przez przyjaciela.

Lista kontrolna:

• Kto stoi za informację? Czy można znaleźć jej pierwotne źródło?
• Kto skorzysta na tym, że przekażesz informację dalej?
• Po co informacja została opublikowana? Czy jej celem jest zmiana Twojego myślenia lub zachowania?
• Od jak dawna informacja jest dostępna? Czy nadal jest ona istotna?
• Gdzie znalazłeś informację? Czy pochodzi ona z wiarygodnego źródła, które wcześniej przekazywało potwierdzone informacje?
• Sprawdź, czy informację tę można znaleźć w innych źródłach. Do informacji pochodzących wyłącznie z jednego źródła należy podchodzić z dużą ostrożnością.
• Szukaj informacji, które nie potwierdzają Twojego obecnego poglądu. W ten sposób unikniesz wyszukiwania jedynie informacji, które wzmacniają Twoją aktualną opinię.